Een zacht lied: op zoek naar een asiel

“Begrijpt u, meneer, begrijpt u wat het betekent wanneer men nergens heen kan? […] Iedereen moet namelijk ergens terecht kunnen.”[1]

Chanson douce van Leïla Slimani[2], Prix Goncourt 2016, neemt de lezer mee in de voetsporen van een subject dat het noorden kwijt is. De eerste pagina’s laten niets over aan de verbeelding omtrent het tragische probleem in deze roman: Louise doodt Mila en Adam, de twee jonge kinderen over wie ze zich ontfermt.

Beetje bij beetje, op het ritme van haar betoverende en verhakkelde manier van schrijven, dompelt Leïla Slimani de lezer onder in het mysterieuze universum van Louise. Wat brengt deze ogenschijnlijk normale vrouw ertoe om deze twee kinderen de keel over te snijden?

Achter Louise’s ogenschijnlijke normaliteit schuilt echter wel een verhaal. Het soort dramatisch verhaal dat aan het vel blijft plakken en er niet in slaagt Louise de verankering te bieden die noodzakelijk is om te kunnen bestaan. Met haar strak opgestoken haren en haar Claudine-kraag, van elke emotie verstoken, lijkt deze vrouw uit een plaats en tijd te komen die nooit echt bestaat heeft. Beetje bij beetje palmt ze het huis van Myriam en Paul in, jonge ouders die deze nanny inzetten om de kans te grijpen zich op hun respectievelijke carrières te storten en hun liefdesleven als koppel terug te vinden.

Leïla Slimani toont klaar en duidelijk op welk punt ze het bizarre van Louise niet wilden zien, ook al was dit steeds aanwezig, klaar om los te barsten. Deze kleine voortekens worden tijdens het verhaal één voor één ontsluierd en eindigen in een vlaag van waanzin die haar verstikken, wanneer haar bazen haar aanspreken over onbetaalde facturen die ze ontvangen hebben. Het lichaam, de kleren en de uitstraling van de voorbeeldige nanny vervallen en rafelen uiteen. Dit moment van decompensatie leidt haar tot de afgrond waaruit ze probeert te ontsnappen door zich te fixeren op een waanbeeld, namelijk het hebben van nog een ander kind van het koppel om zich er over te ontfermen. Een kind dat haar nog even aan dit toevluchtsoord bindt, dat ze normaal enkele maanden later moet verlaten, wanneer Adam naar school zal gaan. Deze waan is echter te wankel en onstabiel om haar een bescherming te bieden tegen het verlaten van de scene en over te gaan in een moordende passage à l’acte.

Meer dan enkel dit verschrikkelijke fait divers, toont Leïla Slimani met veel nuance en fijnzinnigheid de subtiele voortekens die Louise er enkele jaren voorheen toe brachten om onderdak te zoeken in een ziekenhuis tijdens een moment van declenchering. Daar vertrok ze met twee betekenisloze betekenaars: “waanzinnige melancholie”.

Een diagnose, en snel naar huis!

vertaling: Lize Desmaricaux

[1] Dostojevski F., Misdaad en straf, Gallimard, 1950.

[2] Slimani L., Chanson douce, Gallimard, 2016.