Appel des psychanalystes contre MLP
Door een zeer onaangename speling van het lot bevond ik mij zo’n vijftien jaar geleden op 1 mei in Parijs, net op het moment dat vader Le Pen bezig was met het uitkramen van obsceniteiten in de schaduw van het standbeeld van Jeanne d’Arc. Het was niet de clown die ik daar hoorde die me bang maakte en me deed bevriezen, wel de idiote en woeste menigte die hem omringde. Je voelde de weerzinwekkende sfeer van een lynchpartij, zo kan ik het nog het beste omschrijven.
In een interview met Paris Match van 5 maart jongstleden, meent Claude Lanzmann dat de Fransen vandaag een spelletje aan het spelen zijn om zichzelf bang te maken met het vooruitzicht van de verkiezing van Marine Le Pen. Vermits ik niet de Franse nationaliteit heb, kan ik me dat spelletje – als het er al een is – niet veroorloven. Lucas Belvaux kan zich dat evenmin. Maar dat betekent daarom niet dat het ons minder zou aanbelangen.
Het moet gezegd, wij zijn burgers van een land waar een extreemrechtse Vlaams-nationalistische partij, geleid door een geslepen strateeg, al meer dan twee jaar met de hulp van Franstalig rechts de teugels van de macht strak in handen heeft. Geen haan die daar naar kraait, noch in Frankrijk, noch in de rest van Europa. Als er al iets is dat me bang maakt, dan is het die onverschilligheid. Voor mij is dat een teken aan de wand en geeft het aan dat men het fascisme, in Frankrijk geïncarneerd door Marine Le Pen, niet langer demoniseert.
Van het Amerika van Trump tot in het Rusland van Poetin, via het Turkije van Erdogan en het Brazilië van Temer, overal kleurt de hemel boven onze blauwe planeet bruin. Speelt men dat spelletje waar Lanzmann het over heeft misschien niet alleen in Frankrijk, maar ook in heel Europa en ver daarbuiten? Gaat het niet eerder om een dijk die gebroken is, waardoor extreemrechts vandaag niet meer angstaanjagend lijkt? Zoals de NVA in België, wordt het stilaan overal geaccepteerd, salonfähig, zelfs fatsoenlijk.
De Franse presidentsverkiezingen zijn een volgende stap in die richting. Toen in 2002 tot ieders verrassing Jean-Marie Le Pen doorging naar de tweede ronde, wierp zich een republikeins front op en behaalde Jacques Chirac 80% van de stemmen. Er kwam tussen de twee stemrondes geen debat met beide kandidaten op televisie. Chirac weigerde dat. Vandaag in 2017 is dochter Le Pen zeker van de tweede ronde. En vechten de televisiezenders om het debat Le Pen-Macron te mogen uitzenden, en dit zelfs voor de tweede ronde! Zover is het vandaag gekomen.
Niets is geschreven, zei Manuel Valls toen hij zijn kandidatuur aankondigde die op een sisser afliep. Niet is geschreven, de Hemel heeft het gehoord, maar alles werd weer zorgvuldig uitgewist! Wanneer vader Le Pen het loodje legt, zal men hem lauwerkransen brengen, zijn patriottisme bejubelen en glimlachen om de uitschuivertjes in zijn antwoorden op de echte vragen. Tegen die tijd zal het Front National waarschijnlijk van naam veranderd zijn. Verklaarde Marine Le Pen niet dat ze niet de kandidaat is van het FN, maar die van alle Fransen? Laat alle brave burgers die walgen van het systeem tot mij komen!
Aha! Het fameuze systeem. Ook Fillon verklaart de oorlog aan het systeem. Macron gebruikt een andere gewaagde truc: zijn project is een toverspiegel waarin iedereen er mooier zal uitzien dankzij het mirakel van de “werkelijke ommekeer”. En wat links betreft, of beter gezegd het puin dat daar post-Hollande nog van overblijft, daar droomt men van een burgerrevolutie en een mooie toekomst. Het heeft iets ontwapenends, zo’n naïviteit. Ja, inderdaad, zonder het elan van een verlangen zal er niets verschijnen waarmee de opkomst van een ranzige identiteit waarin het triomferende uitschot welig tiert blijvend kan worden teruggedrongen. Maar dit is helaas niet het moment voor aardige discours en vrome wensen, die hebben nog nooit gezorgd voor een oplossing. Want een mooie toekomst is niet meteen het eerste waar je aan denkt na vijf jaar van even treurige als hardnekkige verloochening.
In een dergelijk landschap kan je twee richtingen uit. Of je vertrekt vanuit het reële dat speelt, of je ontkent het. Misschien is het Elysée nog niet voor Marine Le Pen. Maar ze is er niet ver meer van af. Buisson heeft vrolijk de weg voor haar vrijgemaakt. Philippot, Collard en konsoorten staan al klaar om in te trekken. En wat zijzelf betreft, zij zal erop toezien dat de vader een feestelijke uitvaart krijgt, een gevallen commandant waardig.
Vertaling Christel Van den Eeden
