… Moskou, Dublin, Barcelona… Actualiteit van de normen
Zijn de logica van de Geestelijke Gezondheidszorg en die van de Psychoanalyse nog met elkaar te verzoenen? Deze vraag zal zeker weerklinken tijdens PIPOL8, het congres van de Eurofederatie dat handelt over De kliniek buiten de normen. Aan de ene kant horen we de logica van de Wereldgezondheidsorganisatie, wiens beleid erop gericht is de verschillende bevolkingsgroepen te kaderen in een systeem van normalisering van hun gedragingen en affecten. En aan de andere kant is er de kliniek van het subject van het onbewuste, die een kliniek is van de één per één, waarbinnen analytici botsen op het reële dat buiten de norm valt en niet in een beeld kan worden gevat.
Die onverenigbaarheid is schatplichtig aan wat Foucault al onderstreepte in De Abnormalen, een reeks colleges die hij gaf aan het Collège de France en waarin hij sprak over de introductie van het register van de norm in het veld van de geestelijke gezondheid. De norm “als regel voor het gedrag, als informele wet, als conformiteitsprincipe”[1].
Foucault had al snel begrepen dat het net de norm is die fungeert als legitimatie en fundament van een machtsuitoefening die zich bemoeit met alle facetten van ons leven. Met onze gezondheid, ons lichamelijk voorkomen, uiteraard met onze seksualiteit, maar ook met onze verhouding tot werk, affecten, kortom, met ons hele psychisch leven…
De autoriteit van deze normalisering wordt gewaarborgd door de steun die ze krijgt van de cognitieve wetenschappen, die het verlangen en de verdeeldheid van het subject aan hun laars lappen en die het psychisch apparaat herleiden tot een geest-brein waarin zich alleen maar informatie bevindt en dat steeds op dezelfde manier zou werken. De wetenschappen hebben het voordeel dat ze beter geschikt zijn voor de “markt van het mentale” volgens een uitdrukking van Jacques-Alain Miller[2].
Wat kunnen we doen tegenover die haast alomtegenwoordig lijkende normaliseringsdrang? Hoe kunnen we laten horen dat men het zonder de norm kan stellen , op voorwaarde dat men er gebruik van maakt!
Patricia Bosquin-Caroz, de directrice van het congres, stelt samen met Marie Brémond en Céline Aulit momenteel een blog op die een waar werkinstrument zal zijn, met vele rubrieken, waarvan de teksten vertaald zullen worden in alle talen van de Eurofederatie om een work in progress rond het thema op gang te brengen.
Mij werd gevraagd om de rubriek “Actualiteit van de normen in Moskou, Dublin, Barcelona…” op mij te nemen.
Uit alle steden van de Eurofederatie zullen sprekers worden uitgenodigd om een momentopname te brengen van de nieuwe heersende normen inzake opvoeding, cultuur, seksualiteit, van de reactie van mensen die daarbij betrokkenen zijn, en van de afwijkingen waartoe deze normen aanleiding kunnen geven.
Wordt vervolgd.
[1] Foucault M., Les Anormaux, Cours au collège de France 1974-1975, Paris, Gallimard, coll. Hautes Etudes, p.150, eigen vertaling.µµ
[2] Miller J.-A., « Le marché du mental », in L’ANTI LIVRE NOIR DE LA PSYCHANALYSE, Paris, Points, 2008, pp.145-150.
Vertaling: Christel Van den Eeden
