Heb Uw naaste lief In “behoorlijke aanzienlijke hoeveelheden”.

De waarheid achter dit alles, die men liever verloochent, is dat de mens niet een zachtaardig, liefde behoevend wezen is dat zich hoogstens kan verdedigen als het wordt aangevallen, maar dat hij is begiftigd met driften waarvan een machtige component door agressieve neigingen gevormd wordt. Dientengevolge is zijn naaste niet alleen een potentiele helper en sexueel object voor hem, maar ook iemand die hem ertoe verleidt zijn agressie op hem uit te leven, zonder vergoeding te profiteren van zijn werkkracht, hem zonder zijn instemming seksueel te gebruiken, zich van zijn bezittingen meester te maaken, hem te vernederen, leed te betrokken, te martelen en te doden .

Freud, 1930, Het Onbehagen in de Cultuur.

Op 16 Maart, de vooravond van St Patrick’s Day, gaf de Taoiseach (Eerste Minister) van Ierland, Enda Kenny, een toespraak waarin hij de lof uitriep over de immigrant naast de bekende liefhebber van immigranten, President Donald Trump (1). Een moedige en vermetele zaak? Laten we hier even bij stil staan.

De Ieren, wereldberoemd voor hun open verwelkoming van de “vreemdeling” – hebben altijd moeite gehad met hun naaste. Minder dan twee weken voor Kenny’s “vermetele” toespraak, werd er een afgrijselijke en traumatische ontdekking gedaan in Ierland, in Tuam, graafschap Galway. Onder de site van een voormalig “moeder en baby” tehuis, dat geleid werd door de Katholieke Kerk, een instelling die zorgde voor “gevallen vrouwen”, werden meer dan 800 lijken van kinderen van 35 foetus weken tot 2/3 jaar oud, uit ondergrondse tunnels bovengehaald .Men veronderstelde dat dit buizen voor de riolering waren. (2). Ze werden gevonden in “aanzienlijke ” hoeveelheden en men denkt dat nog veel meer lijken ontdekt zullen worden. Sommige sterfgevallen waren officieel geregistreerd maar men vond geen documenten van begrafenissen.(3) Niet alle kinderen van het tehuis kwamen om, sommigen kwamen in de pleegzorg, werden illegaal geadopteerd en inderdaad verkocht aan families in de Verenigde Staten, het thuis van de Ierse immigrant waarover Kenny zijn lof uitriep in zijn toespraak.

Het gaat over één van de achtien religieuze instellingen (4) die een link hebben met de Staat en die nu voorwerp van onderzoek zijn in Ierland. De vrouwen die “verzorgd” werden in deze tehuizen (5) waren niet getrouwd en zwanger – gemeden en verborgen voor hun families, buren en hun leefgemeenschappen omdat zij al te snel een verboden “jouissance” zouden manifesteren in een repressieve cultuur onder het bewind van kerk en staat. De kerk en de staat voeren “gelijkheid” in als behorend tot de burgerzin.

De Verenigde Naties gaf als commentaar op de Ierse onderzoekscommissie van de baby-en moeder tehuizen: “Ierland had gefaald in het opzetten van een onafhankelijk, grondig en effectief onderzoek dat aan internationale standaarden zou voldoen” (6). Bovendien hebben de VN commentaar gegeven op Ierlands huidige 8ste aanpassings wet – een wet in de Ierse grondwet die het leven van een ongeboren kind op gelijke voet zet met dat van een moeder. Deze wet hield vrouwen tegen hun wil vast in ziekenhuizen als ze zich buiten Ierland zouden begeven om een abortus te laten uitvoeren, een wet waarbij de Staat advocaten inschakelde om het leven van het ongeboren kind te verdedigen tegen die vrouwen die een zwangerschapafbreking zoeken op basis van geestelijke en/of lichamelijke gezondheids redenen. De VN becommentarieerde dat de 8ste aanpassing “ongepast de toegang tot abortus beperkte” en Ierland heeft haar vorige aanbevelingen niet uitgevoerd. De VN doet ook een beroep op Ierland om te beginnen aan een een specifieke definitie van huiselijk geweld en ander sekse-gerelateerd geweld (7). Zouden we dan niet kunnen zeggen dat in Ierland de vrouw de naaste is?

Wat heeft dit nu te maken met wat er in Europa gebeurd? Hmm alles.

Enda Kenny becommentarieerde dat de behandeling van de babies van deze moeders neerkwam op een “verwantschap met een ondersoort” (8). In zijn toespraak in het Witte Huis noemt hij Ierse immigranten als diegenen “die het erbarmelijke afval waren krioelend op de kust”. Hij roept de naam op van een beschermheilige – een die naar het ideaal van de immigrant verwijst, als het beste van alles wat Iers als natie is en dat gebaseerd is op hun verwelkoming en acceptatie van allen. Dit is een ideaal dat de wreedheid en het trauma afdekt dat doorwerkte bij de opvatting van “gelijkheid” en een intolerantie van het genot van de evennaaste. Een toespraak dat ook het feit vemijdt dat St Patricks eerste “bezoek” aan Ierland plaatsgreep in zijn hoedanigheid als slaaf waarbij hij gevangen genomen werd door de Ieren en gedwongen te werken voor hun eigen winst. Het was ook de week dat het gerucht de ronde doet dat Ierland wel eens de Eurpese basis zou kunnen worden van de Trump administratie van de VS (9).

Marine Le Pen neemt haar toevlucht tot het ideaal van een vlag die een Franse Natie representeert uit lang vervlogen tijden. Frankrijk voor de “Fransen”, en de verwerping van diegenen die niet achter haar vlag aanlopen, namelijk degenen die niet binnen dat ideaal passen. Laten we even stilstaan, laten we ons dan even die verwerping voorstellen van diegenen die geen “Franse burgers” zijn volgens deze standaard. Degenen die blijven zijn wapenbroeders – de evennaaste. Een confrontatie met gelijkheid. Maar hoe “gelijk” moet men wel niet zijn om veilig te zijn onder de driekleur van dit regime? Hier ontmoeten we de “Orwelliaanse” wereld wat geen grote stap vereist om dit te bevatten als toepasselijk voor onze huidige tijd.

Freud spreekt over deze gelijkheid met onze naaste in Het Onheimlijke, en in zijn meesterstuk Het Onbehagen in de Cultuur, dat later werd hernomen door Lacan in de Ethiek van de Psychoanalyse. Hier is het soeverein Goed van het subject Das Ding, een terugkeer naar het ideale object dat onvermijdelijk de vernietiging van het subject zal verzekeren. Een terugkeer naar het verloren paradijs, naar de verschrikking, naar het tot zwijgen brengen van het subject. Psychoanalyse onderscheidt zich volkomen van dit ideaal van gelijkheid, het zingt juist de lof over het verschil en dat is dan precies de reden waarom ze wordt geviseerd door dergelijke regimes van ‘allen gelijk’. Het zonder-standaard zijn , de singulariteit en het spreken van het subject confronteert zo’n regeling van die regimes met het genot van de medemens. Of dat nu gebeurt onder de schijnbare “vermetele” vormgeving van een beschermheilige als een verschuiving voor de thuis gepleegde gruweldaden , of onder de meer vanzelfsprekende oproep tot gewapende strijd onder de kleuren van een vlag, we mogen ons dit niet laten welgevallen. Psychoanalyse, in haar typische eigenheid, biedt weerstand aan – en ondermijnt – een dergelijke positie en dus wordt ze hun doelwit. Als een “gemeenschap”, waarin ieder zijn of haar singuliere overdracht heeft op psychoanalyse, raakt iedereen zonder meer onvermijdelijk betrokken bij deze strijd. Dit is niet alleen een “lokale ” aangelegenheid maar het gaat ons allemaal aan. De praxis van de psychoanalyse staat op het spel en dus moeten we hierover spreken in “aanzienlijke hoeveelheden”.

[1] http://www.irishtimes.com/news/ireland/irish-news/30-million-views-and-counting-enda-kenny-s-st-patrick-s-speech-goes-viral-1.3016419

[2] https://www.rte.ie/news/2017/0303/856914-tuam-mother-baby/

[3] https://www.rte.ie/news/2017/0310/858757-tuam-tusla/

[4]http://www.independent.ie/irish-news/tuam-mother-and-baby-home-everything-you-need-to-know-about-the-discovery-of-human-remains-35499737.html

[5] One calls to mind Freud’s Unheimlich in the Uncanny

[6] http://www.thejournal.ie/womens-rights-un-committee-3274008-Mar2017/

[7] http://www.thejournal.ie/womens-rights-un-committee-3274008-Mar2017/

[8] http://www.thejournal.ie/enda-kenny-tuam-reaction-3273598-Mar2017/

[9] http://www.independent.ie/irish-news/trump-plan-to-make-ireland-his-eu-base-35542857.html